79 rocznica akcji specjalnej „Kutschera”
79 lat temu, 1 lutego 1944 roku przeprowadzono jedną z najbardziej spektakularnych akcji Polskiego Państwa Podziemnego. W akcji wzięło udział 12 osób, w tym 3 kobiety. Aby zgładzić „kata Warszawy” wystarczyło im 100 sekund.
Dokładnie tyle wystarczyło by wykonać wyrok na Dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski SS-Brigadeführera und Generalmajora der Polizei Franzu Kutscherze.
Jak co roku, przy kamieniu poświęconym uczestnikom tej akcji spotkali się kombatanci, młodzież, politycy, mieszkańcy Warszawy i przedstawiciele Wojsk Specjalnych.
Wyrok wykonali
Wyroku na „kacie Warszawy” dokonał Oddział Dywersji „Agat” Szarych Szeregów AK. Rozkaz zgładzenia Kutschery wydaje dowódca Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej AK pułk August Emil Fieldorf „Nil”. W akcji bierze udział 12 osób: Bronisław Pietraszewicz „Lot”, Stanisław Huskowski „Ali”, Zdzisław Poradzki „Kruszynka”, Michał Issajewicz „Miś”, Bronisław Hellwig „Bruno”, Kazimierz Sott „Sokół”, Marian Senger „Cichy”, Zbigniew Gęsicki „Juno”, Henryk Humięcki „Olbrzym”, Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama”, Elżbieta Dziębowska „Dewajtis”, Hanna Szarzyńska-Rewska „Hanka”. Operacja rozpoczyna się kilka minut po godz. 9. Akcja jest przeprowadzona w rejonie skrzyżowania ul. Piusa XI i Alei Ujazdowskich oraz ul. Szopena. Akcja trwa 1 minutę i 40 sekund. Po raz pierwszy żołnierzom polskiego Podziemia udaje się zabić dygnitarza niemieckiego o tak wysokiej randze.
Podczas akcji zostaje zabitych lub ranionych co najmniej kilku niemieckich policjantów i żołnierzy. Po początkowych represjach w odwecie za akcję (zamordowanie 100 zakładników), w połowie lutego 1944 r. Niemcy zaprzestają publicznych egzekucji w Warszawie.
W 2019 roku serwis PolskieRadio24 przygotował infografikę dotyczącą tej akcji:
Przy okazji zachęcamy do posłuchania reportażu Jerzego Swalskiego „Pamięć po latach. Wspomnienia uczestników zamachu na Franza Kutscherę” z 26.01.1995 roku.
Fot. UdSKiOR, Rekonstrukcja wykonania wyroku na Franza Kutscherę, 2 lutego 2009 r.
